Ukraina i Litwa wymusiły na polskich władzach rezygnację z ważnych symboli w nowym paszporcie.
W polskim paszporcie 2018 nie będzie ani cmentarza Orląt Lwowskich, ani kaplicy Matki Bożej Ostrobramskiej. Polityka ustępstw wobec naszych wschodnich sąsiadów nie buduje autorytetu państwa polskiego.
Minister spraw wewnętrznych i administracji Mariusz Błaszczak poinformował o zakończonej akcji społecznej „Zaprojektuj z nami polski paszport 2018”. Celem projektu miało być upamiętnienie z okazji 100. rocznicy odzyskania przez Polskę niepodległości szczególnych dla naszych dziejów postaci, wydarzeń i miejsc.
Naciski ze Wschodu
Pierwotnie wśród trzynastu motywów, które zostały wybrane przez powołany zespół ekspercki do spraw ustalenia nowego wzoru paszportu, znalazł się m.in. wizerunek kaplicy na cmentarzu Obrońców Lwowa, zwanym cmentarzem Orląt Lwowskich. Pozostałych sześć motywów, wśród nich była kaplica Matki Bożej Ostrobramskiej w Wilnie, mieli wybrać internauci w głosowaniu.
Piotr Woyciechowski, prezes Polskiej Wytwórni Papierów Wartościowych S.A., która współpracowała z MSWiA i Instytutem Pamięci Narodowej przy kampanii na rzecz nowego paszportu, wyjaśnił, że ma być ona elementem polityki historycznej, patriotycznej i cywilizacyjnej państwa polskiego oraz podkreślić znaczenie polskiej wspólnoty narodowej. Powiedział: „Będzie to dokument, z którego rzeczywiście będziemy dumni”.
Niestety, potwierdziły się obawy, że MSWiA może ulec presji ze strony władz litewskich i ukraińskich. Liberalne media informowały przed kilkoma dniami, że resort „po cichu” wycofa się z pomysłu umieszczenia wizerunku Ostrej Bramy i cmentarza Obrońców Lwowa.
Zaraz po przedstawieniu idei nowego paszportu ambasador Ukrainy w Polsce Andrij Deszczyca wyraził swoje zaniepokojenie oraz zapowiedział konsultacje z Litwą i „odpowiednią reakcję”. W nocie wręczonej ambasadorowi Polski w Kijowie ukraińskie Ministerstwo Spraw Zagranicznych uznało, że jest to nieprzyjazny krok, który będzie miał negatywny wpływ na rozwój „strategicznego partnerstwa ukraińsko-polskiego”.
Z kolei wiceminister MSZ Litwy oświadczył, że Ostra Brama znajduje się na terenie Litwy i nowe paszporty są nie do zaakceptowania przez rząd litewski.
Wkrótce pojawiły się pierwsze oznaki ustępstw ze strony polskiej. Biuro prasowe MSWiA informowało, że decyzje o tym, jakie ilustracje znajdą się w nowym paszporcie, nie zostały jeszcze przesądzone, rozstrzygnięcie nastąpi we wrześniu.
31 sierpnia, podczas spotkania szefów dyplomacji państw Grupy Wyszehradzkiej i Partnerstwa Wschodniego w Budapeszcie, doszło do rozmowy ministra Witolda Waszczykowskiego z ministrem Ukrainy Pawło Klimkinem, podczas której poruszono kwestię pomysłu umieszczenia wizerunku cmentarza Orląt Lwowskich. Klimkin, w imieniu rządu Ukrainy, zwrócił się do Polski o rozwiązanie tej sprawy „w duchu dobrosąsiedztwa”. Po powrocie do kraju minister Waszczykowski oznajmił, że kwestia umieszczenia motywów kwestionowanych przez Litwę i Ukrainę to sprawa delikatna. „Są już – mówił – interwencje naszych kolegów litewskich i ukraińskich. Decyzji ostatecznej nie ma, będziemy na ten temat rozmawiać”.
Minister Mariusz Błaszczak, pomysłodawca tej cennej inicjatywy, poinformował o rezygnacji z umieszczenia w paszporcie 2018 kwestionowanych wizerunków. Zapewnił, że „pamiętamy o ziemiach nazywanych dziś Kresami […] pamiętamy o Matce Boskiej Ostrobramskiej”, po czym powiedział, że w związku z uwagami, które napłynęły do ministerstwa, opiniami ekspertów i kontrowersjami podjął decyzję o zamianie wizerunku cmentarza Orląt Lwowskich na motyw graficzny Antosia Petrykiewicza, jednego z najmłodszych obrońców miasta. MSWiA podało, że „Polacy nie chcą obchodzić 100-lecia odzyskania niepodległości bez wspominania Orląt Lwowskich”. Nic jednak nie tłumaczy wycofania się z przyjętego pierwotnie motywu, bez którego nie sposób sobie wyobrazić pamięci historycznej Polaków.
Polacy wybrali
Ponad 763 tysiące osób oddało swoje głosy na wybrane motywy. Najwięcej głosów uzyskał Kopiec Czynu Niepodległościowego Mogiła Mogił – ponad 87 tysięcy. Na czwartym miejscu znalazł się wizerunek kaplicy Ostrej Bramy w Wilnie, na który głosowało ponad 74 tysiące internautów. Podobnie jak w przypadku cmentarza Orląt Lwowskich minister Błaszczak poinformował, że po konsultacji z gronem ekspertów zamiast Ostrej Bramy umieszczona zostanie inskrypcja z grobu Marii Piłsudskiej na cmentarzu Na Rossie w Wilnie – Matka i Serce Syna.
W nowym polskim paszporcie znajdzie się trzynaście motywów graficznych wytypowanych przez zespół ekspercki MSWiA: 1. Bitwa Warszawska, 2. Antoś Petrykiewicz (zamiast kaplicy Orląt Lwowskich), 3. Godło II RP, 4. Grób Nieznanego Żołnierza, 5. Ignacy Paderewski, 6. Józef Piłsudski, 7. Odznaka Korpusu Ochrony Pogranicza, 8. Odznaka Pamiątkowa Wojsk Wielkopolskich, 9. Order Virtuti Militari, 10. Powstania Śląskie, 11. Roman Dmowski, 12. Wincenty Witos, 13. Wojciech Korfanty.
W głosowaniu przez internet wybrane zostały następujące miejsca i osoby związane z odzyskaniem niepodległości w 1918 roku: 1. Kopiec Czynu Niepodległościowego Mogiła Mogił, 2. Gabriel Narutowicz, 3. Orzełek Legionowy, 4. Kaplica Matki Bożej Ostrobramskiej (zamieniona na inskrypcję „Matka i Serce Syna”), 5. Eugeniusz Kwiatkowski, 6. Obraz Jacka Malczewskiego „Polonia”.
Antoś Petrykiewicz to jeden z najmłodszych obrońców Lwowa. Od początku listopada 1918 roku brał udział w walkach z Ukraińcami. Ciężko ranny, zmarł w szpitalu polowym w gmachu Politechniki Lwowskiej 16 stycznia 1919 roku. Miał 13 lat. Został pochowany na cmentarzu Obrońców Lwowa. Za męstwo pośmiertnie odznaczony Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari.
Marszałek Józef Piłsudski w testamencie wyraził wolę: „Niech tylko moje serce wtedy zamknięte schowają w Wilnie, gdzie leżą moi żołnierze, co w kwietniu 1919 roku mnie jako wodzowi Wilno jako prezent pod nogi rzucili”. Ostatnim jego życzeniem było również, by do Wilna powróciły zwłoki jego matki, pochowanej w jednej z miejscowości na Litwie. Na Rossie, wśród mogił polskich żołnierzy, na czarnej granitowej płycie przywiezionej z Wołynia znajduje się inskrypcja „Matka i Serce Syna”.
Kresy ocenzurowane
Odrzucenie przez Polskę z projektowanych stron wizowych paszportu motywu Ostrej Bramy i zastąpienie go inskrypcją z grobu matki Józefa Piłsudskiego również nie spodobało się władzom litewskim. W reakcji na zmianę tej decyzji minister spraw zagranicznych Litwy powiedział: „Jeżeli w Polsce brakuje znaczących miejsc, możemy pożyczyć”. Czy w ślad za tym stanowiskiem dojdzie do podobnego wystąpienia przedstawiciela rządu ukraińskiego?
Stanowisko polskich władz państwowych budzi duże rozczarowanie, przede wszystkim dlatego, że odrzucenie motywów, bez których nie można zbudować pełnej tożsamości narodowej Polaków, nastąpiło w wyniku histerycznej reakcji Ukrainy i Litwy.
Bez przywrócenia do świadomości narodowej znaczenia Kresów Wschodnich, bez zrozumienia, czym one były i są dla Polski, polityka historyczna państwa polskiego nie będzie prawdziwa.
Źródło: Nasz Dziennik.