Sejm wzywa wszystkie władze publiczne, a w szczególności ministerstwa zdrowia i sprawiedliwości oraz urzędy rzecznika praw obywatelskich i rzecznika praw dziecka, do podejmowania konkretnych działań w obronie życia i zdrowia dzieci poczętych in vitro, zgodnie z przepisami prawa uznającymi, że „dzieckiem jest każda istota ludzka od poczęcia” (art. 2 ust. 1 ustawy o rzeczniku praw dziecka) i skonkretyzowanymi w wielu przepisach prawa. Sejm Rzeczypospolitej przypomina w szczególności swoje stanowisko (zawarte w uchwale z 21 lipca 2006), że „niszczenie ludzkich embrionów (…) narusza art. 157a Kodeksu karnego, przewidujący prawnokarną ochronę zdrowia dziecka poczętego”.
Uzasadnienie:
Debata na temat praktyki zapłodnienia in vitro powinna toczyć się w kontekście obowiązującego prawa, a szczególnie – w kontekście dotykającej bezpośrednio problemu, istniejącej ochrony praw dzieci poczętych. Ochrona ta dotyczy – co potwierdza wiele ustaw – życia dziecka od momentu poczęcia, a nie jakiegokolwiek innego momentu jego prenatalnego życia. Różna co do stopnia (ze względu na zdolność samodzielnego przeżycia dziecka), wyjątki od samej zasady ochrony życia ochrona ta zastrzega wyłącznie dla okresu życia dziecka w łonie matki, w przypadku ciąż całkowicie niechcianych (przypadek gwałtu) lub o nieprzewidzianym przebiegu i konsekwencjach. W żadnym wypadku nie dopuszcza zamierzonego zabicia dziecka świadomie poczętego, na przykład ze względu na brak pożądanych cech (choćby płci). Tym bardziej nie zezwala na zabicie dziecka w ramach zamierzonej selekcji.
Art. 152 i 153 Kodeksu Karnego mówiące o „przerywaniu ciąży” stanowią więc jedynie wyjątek od ogólnej zasady ochrony życia. Mówiąc ogólnie o „dziecku poczętym” nie czynią żadnego rozróżnienia na dzieci poczęte in vitro, w warunkach laboratoryjnych, albo in ventre, w łonie matki. Tym bardziej nie zawierają zgody na zabicie dziecka poczętego poza łonem matki. Zapłodnienie in vitro nie jest też niczym innym, jak tylko świadomie zamierzonym, pozaustrojowym, rozpoczęciem pierwszego etapu ciąży. Zapłodnienie in vitro ma sens tylko w odniesieniu do ciąży, tylko poprzez naturalną ciążę może zrealizować swój cel. Dziecko poczęte in vitro ma więc prawo do pełnej ochrony wynikającej z tych przepisów.
Jeszcze wyraźniej (i niezależnie od wyżej omówionych przepisów) potwierdza to art. 157a Kodeksu Karnego, uznający za przestępstwo „uszkodzenie ciała dziecka poczętego lub rozstrój zdrowia zagrażający jego życiu”. Sejm przed pięciu laty, ogromną, ponad 83-procentową większością głosów, wyraźnie stwierdził (we fragmencie cytowanym w uzasadnianym projekcie Uchwały), że niszczenie życia dziecka w fazie embrionalnej narusza zarówno Konstytucję, jak i w szczególności przywołany wyżej przepis prawa karnego.
W tej samej Uchwale – odnosząc się do praktyki niszczenia życia dzieci w fazie embrionalnej – Sejm stwierdził, że „instrumentalne wykorzystywanie ciała ludzkiego i niszczenie życia poczętego jest drastycznym naruszeniem praw człowieka. Nie można go usprawiedliwić żadnymi okolicznościami i należy tych praktyk zaniechać, niezależnie od intencji, dla których są podejmowane”.
Fakt przeprowadzania zabiegów sztucznego zapłodnienia in vitro jest ciągle przedmiotem szerokiej debaty publicznej. Od oceny samych zabiegów – co jest przedmiotem trwającej debaty publicznej i może stać się przedmiotem prac ustawodawczych – ważniejsza jest jednak odpowiedzialność za życie już poczętych tą drogą dzieci.
Bezpośrednim skutkiem przedstawionej rezolucji powinno być potwierdzenie prawnej niedopuszczalności niszczenia życia dzieci poczętych pozaustrojowo, a także konieczność dokonania oceny innych praktyk, takich jak zamrażanie zarodków, z punktu widzenia prawa do zdrowia, przysługującego dziecku od poczęcia, potwierdzonemu również w art. 39 Konstytucji RP.
______________________________________
więcej o rezolucji w mediach